Trong ngày giao dịch 15/11, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tiếp tục không tổ chức đấu thầu tín phiếu mới. Đây là lần thứ năm liên tiếp trong khiến NHNN không thực hiện việc phát hành tín phiếu, sau hơn hai tháng liên tục triển khai chính sách này.
Lượng tín phiếu lưu hành giảm nghiêm trọng
Có 90.000 tỷ đồng tín phiếu cũ đã đáo hạn trong 5 phiên gần đây, đồng nghĩa với việc số tiền tương đương được thu hồi và rút khỏi hệ thống.
Sau phiên giao dịch gần nhất, lượng tín phiếu lưu hành đã giảm xuống còn gần 105.000 tỷ đồng, tương ứng với số tiền mà NHNN đã hút ra từ khi mở cửa lại kênh phát hành tín phiếu. Số tín phiếu này sẽ tiếp tục đáo hạn từ bây giờ cho đến đầu tháng 12/2023, với 2 phiên còn lại trong tuần này dự kiến có 5.900 tỷ đồng tín phiếu đáo hạn.
Hành động ngừng phát hành tín phiếu của NHNN diễn ra trong bối cảnh lãi suất liên ngân hàng đang liên tục giảm mạnh.
Các số liệu cho thấy NHNN dừng phát hành tín phiếu
Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất VND trung bình liên ngân hàng tại kỳ hạn qua đêm (chiếm khoảng 90% giá trị giao dịch) trong phiên 14/11 đã giảm xuống còn 0,36%/năm, không đạt được mức gần một nửa so với tuần trước (0,83%). So với mức cao điểm 2,84% ghi nhận vào phiên 24/10, lãi suất qua đêm đã giảm gần 2,5 điểm phần trăm; các lãi suất tương tự như 1 tuần, 2 tuần và 1 tháng cũng giảm từ 2 đến 2,5 điểm phần trăm.
Theo các nhà phân tích, việc Cục Dự trữ Liên bang (FED) tạm ngừng tăng lãi suất trong cuộc họp tháng 11 và tình hình lạm phát Mỹ thấp hơn dự kiến đã góp phần làm giảm giá trị của đồng USD trên thị trường quốc tế, từ đó giúp giảm áp lực lên tỷ giá. Áp lực này đã giúp NHNN có thêm không gian để duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm thúc đẩy nền kinh tế mà không cần thiết phải sử dụng công cụ tín phiếu để hỗ trợ đồng Việt Nam.
NHNN dừng phát hành tín phiếu làm lãi suất liên ngân hàng VND giảm mạnh khiến chênh lệch lãi suất USD – VND tiệm cận trở lại mức cao kỷ lục hồi quý 3/2023. Tuy nhiên, tỷ giá lại liên tục giảm trong nửa đầu tháng 11. Hiện tại, tỷ giá mua – bán USD tại Vietcombank (ngân hàng có quy mô giao dịch ngoại tệ lớn nhất hệ thống) được niêm yết ở mức 24.100 – 24.470 VND/USD, giảm 260 đồng (tương đương 1%) so với cuối tháng 10.
Ý kiến của chuyên gia về việc NHNN dừng phát hành tín phiếu
Một chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực nguồn vốn và trái phiếu tại các ngân hàng đã chia sẻ rằng công cụ can thiệp bằng tín phiếu mang theo một số chi phí như chi phí thực hiện (tăng chi phí điều hành), lượng thanh khoản và vốn sẵn có của các ngân hàng cũng như lãi suất trên thị trường liên ngân hàng. Đây là lý do tại sao NHNN dừng phát hành tín phiếu và NHNN chỉ sử dụng công cụ tín phiếu khi thực sự cần thiết và chỉ là một trong những lựa chọn khả thi (với mục tiêu ổn định tỷ giá).
Chuyên gia này nhận định rằng áp lực mất giá của đồng Việt Nam tăng mạnh trước đó chủ yếu do cung – cầu USD ngắn hạn và sức mạnh của USD trên thị trường quốc tế; và chênh lệch lãi suất USD – VND không phải là yếu tố quyết định hay nguyên nhân, nhưng có thể là yếu tố kết hợp làm tăng áp lực lên tỷ giá.
“Khi áp lực tăng, chênh lệch lãi suất – vốn tồn tại một thời gian dài trước đó – trở thành một yếu tố kết hợp, tác động làm căng thẳng thêm tình hình. Do đó, việc phát hành tín phiếu là một trong những cách có tác động nhằm ổn định lại tỷ giá. Hiện tại, áp lực lên tỷ giá giảm do xu hướng USD quốc tế, cùng với nguồn cung ngoại tệ có phần dồi dào hơn. Tỷ giá liên ngân hàng giảm mạnh xuống vùng 24.3xx, vì vậy NHNN dừng phát hành tín phiếu”, chuyên gia này giải thích.
Chuyên gia này đánh giá, việc NHNN ngừng phát hành tín phiếu và lượng tín phiếu cũ sẽ đến hạn sẽ tăng tính linh hoạt của NHNN trong việc kiểm soát lãi suất ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng, vốn đã rất lỏng trong một khoảng thời gian dài trước đó ở mức rất thấp (do thanh khoản dồi dào, tín dụng yếu). Điều này sẽ tăng khả năng can thiệp của Ngân hàng Nhà nước khi cần thiết.
Cái nhìn toàn cuộc về việc dừng phát hành tín phiếu
Trong bối cảnh giảm mạnh của lãi suất liên ngân hàng VND và áp lực giảm của tỷ giá USD-VND, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quyết định tạm ngừng phát hành tín phiếu. Việc này được xem là một phản ứng linh hoạt và có chiều sâu từ NHNN để duy trì ổn định tỷ giá và kiểm soát hiệu ứng của lãi suất ngắn hạn trên thị trường.
Mặc dù chênh lệch lãi suất USD – VND vẫn còn cao, nhưng việc sử dụng công cụ tín phiếu hiện không được xem là cần thiết do những thay đổi gần đây trong tình hình kinh tế và tài chính quốc tế. Sự điều chỉnh này giúp NHNN có thêm dư địa để duy trì chính sách tiền tệ mà không cần sử dụng công cụ tín phiếu để hỗ trợ đồng Việt Nam.
Tuy nhiên, việc NHNN ngừng phát hành tín phiếu không chỉ đưa ra tín hiệu tích cực về ổn định tỷ giá mà còn tăng cường khả năng can thiệp của NHNN trong việc kiểm soát lãi suất ngắn hạn trên thị trường liên ngân hàng, đồng thời cung cấp sự linh hoạt trong việc ứng phó với biến động của thị trường tài chính.
