Số lượng doanh nghiệp gia nhập thị trường trong năm 2023 đã vượt quá con số 200.000. TS. Trần Toàn Thắng từ Viện Chiến lược phát triển nhấn mạnh kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp thành công này đến từ những cơ chế, chính sách hỗ trợ mà chính phủ đưa ra kịp thời.
Những thách thức đang có cần sự kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp
Khó khăn về Tài chính: Doanh nghiệp phải đối mặt với thách thức tài chính lớn do giảm lợi nhuận, tăng chi phí sản xuất và vận hành, cũng như khó khăn trong việc tiếp cận vốn từ các nguồn tài chính khác nhau.
Tăng chi phí sản xuất: Giá cả nguyên liệu và thành phẩm tăng cao, dẫn đến tăng chi phí sản xuất, gây áp lực lớn đối với doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ, vừa.
Kỳ vọng từ nguồn nhân lực: Doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc duy trì và thu hút nhân tài có chuyên môn cao, cũng như phải đối mặt với áp lực tăng lương để giữ chân nhân viên chất lượng.
Thay đổi chính sách và quy định: Sự thay đổi liên tục trong chính sách và quy định có thể tạo ra không chắc chắn cho môi trường kinh doanh, khiến doanh nghiệp phải thích nghi và điều chỉnh mô hình kinh doanh.
Cạnh tranh khốc liệt: Môi trường kinh doanh ngày càng cạnh tranh gay gắt, đặc biệt là do sự bùng nổ của các công nghệ mới và sự xuất hiện của các đối thủ mới từ các thị trường khác.
Thách thức về kỹ năng và công nghệ: Kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ yêu cầu doanh nghiệp cần nắm vững kỹ năng mới, đồng thời đầu tư và áp dụng công nghệ hiện đại để cải thiện hiệu suất và cạnh tranh.
Tác động của dịch bệnh và không chắc chắn về kinh tế: Đại dịch COVID-19 và những biến động không chắc chắn trong kinh tế toàn cầu đã tạo ra những tác động lớn đối với môi trường kinh doanh, khiến doanh nghiệp phải thích nghi nhanh chóng với các điều kiện mới.
Bảo vệ môi trường và chuỗi cung ứng bền vững: Áp lực ngày càng tăng lên từ phía người tiêu dùng và cơ quan quản lý để các doanh nghiệp thực hiện hoạt động kinh doanh có trách nhiệm với môi trường và xã hội, cũng như xây dựng chuỗi cung ứng bền vững.
Các thách thức này đang đòi hỏi doanh nghiệp phải linh hoạt, sáng tạo và có khả năng thích nghi nhanh chóng để vượt qua và tận dụng cơ hội mới có thể kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp.
Kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp
Tuy nhiên, ông cũng đặt ra một góc nhìn khác khi đề xuất cần tập trung hỗ trợ về phía cung để giúp doanh nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn.
Trong 11 tháng qua, số lượng doanh nghiệp tham gia thị trường đạt trên 200.000 đơn vị, với hơn 146.000 doanh nghiệp mới thành lập và gần 55.500 doanh nghiệp tái khởi động. Tổng cộng, có khoảng 201.500 doanh nghiệp gia nhập thị trường, tăng trưởng 3,5% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, dù con số này ấn tượng, nhiều lo ngại cũng nảy sinh, khi vốn bình quân của mỗi doanh nghiệp giảm hơn 13%. Điều này thể hiện sự phân hóa về quy mô kinh doanh, trong khi quan điểm “buôn tài không bằng dài vốn” vẫn được coi trọng.
Không chỉ có số lượng doanh nghiệp gia nhập thị trường tăng đột biến, mà trong 11 tháng vừa qua, cũng chứng kiến mức độ rời bỏ thị trường tăng cao. Có hơn 85.400 doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh, gần 57.200 doanh nghiệp chờ giải thể và khoảng 16.200 doanh nghiệp đã hoàn toàn giải thể. Số liệu này phản ánh một thực tế tự nhiên trong quá trình phát triển kinh tế, nhưng cũng đặt ra câu hỏi về sự ổn định và sức khỏe của thị trường.
Trong bối cảnh sản xuất và kinh doanh gặp khó khăn từ quý IV/2022 đến nay do nhiều yếu tố khách quan, các biện pháp hỗ trợ từ cấp quốc gia đã đem lại những kết quả tốt. Mặc dù kích cầu hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc giảm thuế và các chi phí liên quan, cùng với lãi suất vay vốn giảm đã giúp giảm chi phí cho doanh nghiệp, quan trọng là kích cầu tiêu dùng trong nước.
Cầu nội địa đang đối diện với sự yếu đuối, đồng thời, xuất khẩu, mặc dù có dấu hiệu hồi phục, vẫn giảm so với cùng kỳ năm 2022. Sự thấp thỏm trong tăng trưởng tín dụng cũng là điểm đáng lưu ý, với tốc độ tăng chỉ trên 8% so với mục tiêu 14% của Ngân hàng Nhà nước cho năm 2023.
Vấn đề xuất phát từ việc một số chính sách hỗ trợ chưa tập trung vào yếu tố cung, kích thích chi tiêu tiêu dùng nội địa. Dù việc giảm thuế giá trị gia tăng và các chi phí khác là bước hướng đến kích cầu tiêu dùng, nhưng hiệu quả của chúng cần được quan tâm và đo lường. Không chỉ có vấn đề về chi tiêu, mà còn về cơ hội tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp, khi vay vốn để mở rộng hoạt động mà không có đầu ra khả dĩ cũng gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Để kích cầu tiêu dùng nội địa, việc giảm thuế giá trị gia tăng và một số chính sách hỗ trợ cần được triển khai sớm hơn. Mô hình kinh nghiệm của Thái Lan với việc phân phát trực tiếp tiền mặt cho người dân để tăng cường chi tiêu là một hướng đi có thể được xem xét và áp dụng tại Việt Nam để kích thích cầu nội địa một cách hiệu quả.
